zaaigoed verzamelen

Hoi hoi,

De tijd om zaden voor het volgende seizoen te verzamelen is weer volop begonnen! Veel planten zitten nu (al een tijdje) in het zaad, mooi moment om die zaden te verzamelen. Pastinaak, Haverwortel, Goudsbloem, Zonnebloem en vele anderen hebben dit jaar veel zaad aangemaakt. Van de Eeuwige Prei heb ik jonge knolletjes kunnen oogsten. Het verzamelen is eenvoudig, let er wel op dat de zaden zorgvuldig gedroogd worden voordat ze opgeslagen worden, liefst in een papieren envelop. Van de Pastinaak ben ik heel benieuwd hoe het gaat, het is een inheemse soort en doet het prima hier, maar hoe is de kwaliteit van volgende generaties? We zullen zien.
Het verschil tussen kiemkracht en kiemrust wil ik graag met jullie delen. Dit zijn namelijk 2 begrippen die nogal eens verward worden. Kiemkracht is de kracht die het zaadje heeft om tot kieming te komen. Het mag duidelijk zijn dat de kiemkracht minder wordt naarmate het zaad ouder wordt, maar onderschat de effecten van vocht (ook luchtvochtigheid) en licht niet, die 2 kunnen de kiemkracht snel uitputten, maar alle 3 de factoren beïnvloeden ook de kiemrust en daar ontstaat de verwarring. De kiemrust is een levensfase van het zaad, het zaad wacht op de juiste omstandigheden om tot kieming te komen, bijvoorbeeld het einde van de winter. Kiemrust kan doorbroken worden door het zaad aan de juiste invloed bloot te stellen, het lastige is dat de juiste invloed nogal eens verschilt, dit kan een koudeperiode zijn, de aan- of juist afwezigheid van licht, veel of juist weinig vocht, het zuurstofgehalte van de bodem enzovoorts. Wanneer een zaaisel niet opkomt wordt er vaak gezegd dat de kiemkracht uitgeput is, maar dat hoeft helemaal niet zo te zijn, vaak wachten de zaden op een invloed en zullen ze soms zelfs een half jaar later opeens allemaal kiemen.
Wanneer je het zaad in de winkel of via internet hebt gekocht mag je ervan uitgaan dat de kiemrust eenvoudig doorbroken wordt, de zaden zijn voorbereid en allemaal op dezelfde manier behandelt, wanneer er specifieke eisen worden gesteld door het zaad, zal dit op de verpakking staan. En dat is nu net een voordeel wat je niet hebt als je zelf de zaden verzamelt, wanneer je vele jaren ervaring hebt zul je weten hoe zaden verzamelt en behandelt moeten worden om volgend seizoen een goede kieming te hebben, vraag het opa of oma!
Toch zijn er manieren om hier omheen te werken, een belangrijke groep is die van de kou-kiemers, soorten als Prei, Peterselie en Haverwortel kiemen alleen als de bodem koud genoeg is, grofweg tussen 5 en 15 graden Celsius. Een koudebehandeling wil vaak helpen, plant de zaadjes in een klein potje, doe ze in een plastic zakje met ruim voldoende lucht (ze mogen niet uitdrogen maar ook niet stikken) en zet dit potje een week of 5 in de koelkast. Vervolgens zet je ze op een lichte en liefst koele plek, buiten gaat vaak heel goed.
Dan heb je natuurlijk ook het zaaisel wat maar niet wil komen, terwijl je het precies goed gedaan hebt, heel flauw, maar daar is meestal wel iets mee te doen. Zet een zaaisel dat op een warme plek stond op een koele plek en een zaaisel dat op een koele plek stond juist op een warme plek, wissel licht en donker af, geef voldoende water en let er altijd op dat het teveel aan water makkelijk weg kan.
Een goede voorbereiding doet ook wonderen, droog de zaden goed en snel, berg ze op in papieren verpakking en leg ze weg op een koele, droge en donkere plaats, dan kiemen ze ook veel makkelijker.

Akkerwinde

Voordat ik over akkerwinde ga schrijven eerst een nieuwtje over het eeuwig moes: Mijn Turkse buurvrouw wist me te vertellen hoe het eeuwig moes in de Turkse keuken gebruikt wordt. Ze snijden het blad in reepjes en bakken het kort mee met het vlees, bijvoorbeeld shoarma. Aha, dat is een toepassing waar veel variaties op te bedenken zijn!
En dan de bestrijding van de Akkerwinde. Wieden werkt niet zo best, het enorme wortelstelsel put je niet zo makkelijk uit. Verder zal een tak die over de grond kruipt vaak wortel schieten en nieuwe plantjes vormen. Afdekken lijkt heel effectief te zijn, probleem is alleen dat de bedekking (in mijn geval karton) lang moet blijven liggen en een grote oppervlak moet dekken. Elk gaatje of kiertje zal gevonden worden en het duurt 2 tot 3 jaar voordat het wortelstelsel voldoende is uitgeput. Na 3 jaar zal er nog steeds wat in de grond zitten, maar is het wel beheersbaar geworden. Een andere aanpak is schoffelen, door vaak te schoffelen, nog voordat het eerste onkruid te voorschijn komt put je de wortels ook heel effectief uit. Schoffelen betekent wel een kale, onbeschermde bodem en daar gaat onze voorkeur niet naar uit. Hoewel het wel enkele voordelen heeft: Slakken kruipen in de losse grond om zich te beschermen tegen de uitdrogende, hete zon en door te schoffelen zul je ongemerkt veel slakken doden. Veel knaagdieren hebben graag beschutting van begroeiing zoals hoog gras en zullen de kale, omgewoelde aarde mijden.

natte zomer en onkruid

Excuses voor mijn lange afwezigheid, ik was te druk met veel te veel, maar ik beloof het nu weer bij te gaan houden.

Vorig weekend aardbeienplantjes geplant, dat zijn de jonge scheuten van dit jaar, wanneer die in Augustus verplant worden hebben ze voldoende tijd om goed te wortelen en te groeien voordat de winter invalt. Zodat ze in het voorjaar vol knoppen zitten en een maximale opbrengst geven. Ik zet ze in kleine groepjes bij elkaar op een afstand van 20 cm, zo vormen ze al snel een dicht tapijt wat het onkruid zal remmen. Dit kan alleen in kleine groepjes, je moet er nog wel bij kunnen om ze te plukken.

Met het natte, warme weer van nu groeit alles ongelooflijk snel en daar zijn we niet allemaal blij mee, het onkruid groeit immers ook heel snel. Maar de aardbeien wortelen super! In grote tuinen pas ik een trucje toe om het (iets) makkelijker te maken: Ik kies een plek waar alleen onkruid staat en maak de randen vrij, het midden laat ik gewoon staan. Vervolgens ga ik wieden en gooi alles op de gekozen plek, bovenop het onkruid. De gedachte is eenvoudig: meerjarige onkruiden als brandnetel en grassen gaan zich nu of snel voorbereiden op de winter, ze gaan investeren in het wortelstelsel. Door de begroeiing te laten staan maar af te dekken ontneem je de kans om energie op te slaan. Sterker nog, de bovengrondse begroeiing vraagt nu energie en trekt het wortelstelsel leeg, als je eerst de begroeiing zou verwijderen had je dit voordeel niet. Verder zal het groenafval verteren en plaatselijk de bodem verbeteren, daar hoef je niets meer voor te doen, hooguit over een tijdje de hoop omdraaien zodat fanatieke wortelaars geen bodem vinden.
Het afdekken kan ook met andere middelen en wordt ook wel eens met plastic gedaan, van plastic ben ik geen voorstander. Je neemt het risico dat de bovenlaag verstikt en dan raakt het bodemleven verstoort. Karton (ruim voldoende) of anti-worteldoek voldoen prima. Ik gebruik ook wel een enkele laag karton en daar bovenop vers groenafval, het karton vormt dan een barrière voor fanatieke wortelaars.

In mijn volgende bericht ga ik in op de Akkerwinde, in mijn ervaring het lastigste onkruid van allemaal.